Wanneer je kind autisme heeft, merk je al snel dat structuur, voorspelbaarheid en duidelijke communicatie kunnen helpen in het dagelijks leven. Deze factoren maken het gemakkelijker om met autisme om te gaan, zowel voor je kind als voor jou als ouder. Veel hulpmiddelen kunnen ondersteuning bieden bij het omgaan met veranderingen of het hanteren van boosheid, die bij kinderen met autisme vaak extra intens kunnen zijn. Gelukkig zijn er verschillende hulpmiddelen beschikbaar. Sommige zijn eenvoudig zelf te maken, andere kun je aanschaffen en direct gebruiken. Wij zetten een aantal handige hulpmiddelen op het gebied van structuur en overzicht voor je op een rij.
Waarom structuur helpt
Voor kinderen met autisme is het niet vanzelfsprekend om te ‘voorspellen’ wat er komt. Door een duidelijk dagschema, dat visueel wordt ondersteund met plaatjes, help je het kind de dag voorspelbaar te maken. Dit vermindert stress en overprikkeling en vergroot het gevoel van controle. Daarnaast geeft het een gevoel van eigen regie: als een kind weet wat er na het ontbijt komt, hoeft het niet telkens te vragen wat de volgende stap is. Tot slot helpt structuur ook bij het aanleren van routines. Door letterlijk te zien wat er gaat gebeuren, weet een kind waar het aan toe is, en dat geeft een veilig gevoel. Wanneer spanning of overprikkeling toch oploopt, kunnen hulpmiddelen voor prikkelverwerking helpen om rust te herstellen.
Omgaan met veranderingen
Veranderingen kunnen voor kinderen met autisme moeilijk zijn, zeker als plannen anders lopen dan verwacht. Een dagje uit, een andere route naar school of een nieuwe juf of meester kan al spanning oproepen. De volgende hulpmiddelen kunnen helpen om deze momenten net even iets makkelijker te maken:
- Gebruik een “veranderkaart”: een pictogram dat aangeeft dat iets anders gaat dan normaal.
- Maak een aftelkalender rond de feestdagen of een visueel overzicht van wat er gaat veranderen.
- Bespreek duidelijk met je kind wat hetzelfde blijft en wat er anders zal zijn.
Door veranderingen visueel en voorspelbaar te maken, help je je kind zich aan te passen zonder dat het overweldigend wordt.
Omgaan met boosheid bij veranderingen
Boosheid bij kinderen met autisme ontstaat vaak door onduidelijkheid, spanning of overprikkeling. Structuur helpt al veel, maar soms is er extra ondersteuning nodig. In een apart artikel over omgaan met overprikkeling bij autisme lees je meer over praktische hulpmiddelen en manieren om emoties te reguleren.
Zo bied je structuur en overzicht:
Gebruik foto’s of pictogrammen van voorwerpen, personen of activiteiten uit het dagelijkse leven van je kind. Deze kun je bundelen in een mapje of in de volgorde van de dag op een (white)bord plakken zodat ze makkelijk te gebruiken zijn. Door pictogrammen of foto’s te gebruiken met daarop de dagelijkse activiteiten, geef je je kind letterlijk een ‘plaatje’ van het moment. Dit zorgt ervoor dat je kind minder stress ervaart, omdat duidelijk is wat er komt of welke taak moet gebeuren.
- Kies herkenbare foto’s of pictogrammen van voorwerpen, personen of activiteiten uit het dagelijkse leven van je kind, zoals: tandenpoetsen, ontbijten, naar school gaan, buitenspelen, eten en slapen.
- Print en knip ze uit en plak aan de achterkant klittenband of magneten, zodat je makkelijk kunt wisselen.
- Plak ze in de volgorde van de dag op een whiteboard of magneetbord.
- Laat je kind helpen met het ophangen of afstrepen van activiteiten, dit vergroot het gevoel van controle en zelfstandigheid. En is stiekem ook nog een leuke middagactiviteit 😉
Zelf maken?
Bij Sclera Picto’s kan je gratis meer dan 1.000 pictogrammen in het Nederlands (en andere talen) downloaden, printen en gebruiken voor schema’s. Dit is handig voor dagritmes, routines of beloningssystemen.
Liever kopen?
Geen tijd om picto’s te knutselen? Er zijn diverse magnetische dagritmeborden en visuele planningssets beschikbaar. Deze zijn vaak stevig, overzichtelijk en gebruiksvriendelijk. Wij hebben er alvast een aantal voor je op een rij gezet:
Pictogrammen
Overzicht
Overzicht met een Time-Timer
Een Time-Timer is een handig hulpmiddel voor kinderen met autisme om tijd zichtbaar te maken. Waar een gewone klok vaak nog te abstract is, laat een Time-Timer met een gekleurde schijf precies zien hoeveel tijd er nog over is voor een activiteit. Dat maakt overgangen voorspelbaarder en vermindert stress bij het wisselen van taken.
Gebruik de timer bijvoorbeeld bij het aankleden, opruimen of huiswerk maken. Door samen af te spreken wat er gebeurt als de tijd om is (“als het rood weg is, gaan we eten”), krijgt je kind houvast en leert het beter omgaan met veranderingen in de dag.
Meer lezen?
Structuur en communicatie versterken elkaar: duidelijke taal en visuele ondersteuning helpen kinderen nog beter begrijpen wat er gaat gebeuren. Lees daarom ook het artikel over communicatie en begrip bij kinderen met autisme.
Ben je op zoek naar meer ideeën en hulpmiddelen voor thuis of in de klas?
Bekijk dan het overzichtsartikel:
👉 Hulpmiddelen voor kinderen met autisme: overzicht voor ouders
