Wanneer je kind autisme heeft, komt er als ouder veel op je af. Je wilt helpen, maar soms weet je niet precies hoe. Kinderen met autisme hebben behoefte aan voorspelbaarheid, rust en duidelijke communicatie, en juist daarin spelen ouders van kinderen met autisme een belangrijke rol.
Gelukkig bestaan er verschillende hulpmiddelen, boeken en cursussen die ouders kunnen ondersteunen in het dagelijks leven. Ze helpen om gedrag beter te begrijpen, praktische stappen te zetten en om contact met andere ouders te vinden die in een vergelijkbare situatie zitten.
Ouderondersteuning
Waarom ouderondersteuning helpt
Het opvoeden van een kind met autisme vraagt van ouders soms veel energie, flexibiliteit en geduld. Als ouder wil je je kind het beste geven, maar voel je je misschien soms toch onzeker of uitgeput door de voortdurende behoefte van je kind aan structuur, planning en afstemming. Ouders die voorheen juist goed functioneerden onder een ‘losse’ planning, moeten nu ineens alles tot in de puntjes plannen. Ook als ouder kan dat wennen zijn en als overweldigend worden ervaren.
Het is dus ook helemaal niet gek om als ouders hulp te vragen bij het zoeken naar de juiste methoden die bij jouw kind passen. Ouderondersteuning kan je hierbij helpen. Een begeleider, coach of therapeut kijkt dan samen met je naar de patronen binnen het gezin: Wat werkt? Waar loopt het vast? En hoe kun je daar stapje voor stapje verandering in brengen?
Goede ouderbegeleiding biedt:
- inzicht in het gedrag van je kind
- handvatten om rust en voorspelbaarheid te creëren
- steun bij het omgaan met stress of schuldgevoelens
- meer kennis en begrip binnen het gezin voor autisme
Waar kun je terecht?
Jeugdteam, wijkteam, sociaal team van je gemeente
In vrijwel elke gemeente is er een team dat gezinnen ondersteunt bij opvoed- en gedragsvragen. Dit heet meestal het jeugdteam, wijkteam of sociaal team.
Zij kijken samen met ouders wat er nodig is, bijvoorbeeld: ouderbegeleiding, hulp bij structuur in het gezin of contact met school. Het fijne aan ouderbegeleiding is dat zij vaak bij de ouders thuis komen, zodat ze jou en je kind echt kunnen ondersteunen in de situatie en jullie samen kunnen oefenen.
Mocht het team van de gemeente onvoldoende begeleiding kunnen bieden, dan kunnen zij je ook helpen met een verwijzing naar gespecialiseerde hulp, zoals de GGZ of orthopedagogische begeleiding.
Wanneer een kind nog onder de 18 jaar is, valt deze ondersteuning onder de Jeugdwet en is daardoor gratis. Je kunt zelf rechtstreeks contact opnemen met het team van jouw gemeente, zonder verwijzing van de huisarts.
Basis-GGZ
De basis-GGZ, gericht op kind en jeugd, is bedoeld voor kinderen met lichte tot matige psychische klachten. Ouders die overbelast raken of vragen hebben over het gedrag van hun kind kunnen ook hier terecht. Binnen de basis-GGZ werken psychologen en orthopedagogen die kunnen helpen met:
- ouderbegeleiding bij de opvoeding van een kind met autisme
- psycho-educatie, zodat je beter begrijpt wat autisme inhoudt
- het verminderen van stress of gevoelens van machteloosheid
- ondersteuning bij het afstemmen tussen thuis, school en hulpverlening
De basis-GGZ kijkt samen met je naar wat haalbaar is binnen het gezin en leert je vaardigheden om beter met spanning en de gedragsproblemen om te gaan. Om je binnen de basis-GGZ aan te melden is een verwijzing van het wijkteam van je gemeente of de huisarts nodig. Als een kind onder de 18 jaar is valt deze zorg onder de Jeugdwet en is dus voor jou als ouder gratis, mits de praktijk een contract heeft afgesloten met de gemeente waarin je woonachtig bent. Dit kun je vaak terugvinden op de website van de praktijk of door naar het telefonisch spreekuur te bellen.
💡 Tip: Vraag specifiek naar een begeleider met kennis van autisme of sensorische prikkelverwerking. Dat maakt de begeleiding veel effectiever.
Cursussen en trainingen
Waarom cursussen helpen
Een cursus autisme voor ouders helpt om gedrag te begrijpen vanuit de manier waarop je kind denkt, voelt en prikkels verwerkt. Waar ouderondersteuning meer persoonlijk is, bieden cursussen een gestructureerde leeromgeving met theorie, voorbeelden en oefeningen. Veel ouders ervaren na een training meer rust, minder frustratie en een groter gevoel van grip op het ondersteunen voor hun kind met autisme.
Een goede oudercursus:
- legt uit hoe autisme invloed heeft op prikkelverwerking en gedrag
- leert communiceren op een duidelijke, voorspelbare manier
- geeft strategieën voor omgaan met stress en veranderingen
- biedt ruimte om ervaringen te delen met andere ouders
Waar kun je terecht?
Geef me de 5 – Basiscursus en verdiepingsdagen voor ouders
De methode Geef me de 5 van Colette de Bruin is een van de bekendste Nederlandse programma’s voor ouders van kinderen met autisme. De training leert hoe je meer voorspelbaarheid en rust kunt creëren in het gezin met behulp van vijf vaste elementen: wie, wat, waar, wanneer en hoe.
Je leert gedrag beter begrijpen en situaties op een positieve, gestructureerde manier aanpakken.
- 📍 Geschikt voor: ouders van kinderen met autisme (alle leeftijden)
- 🕓 Duur: 1 dag (verschillende modules)
- 🌐 Website: www.geefmede5.nl/cursussen/ouders
GGNet – Oudercursus ‘Omgaan met autisme’
De oudercursus van GGNet is bedoeld voor ouders en verzorgers van kinderen tot 18 jaar met (een vermoeden van) autisme. In vier bijeenkomsten krijg je inzicht in de werking van autisme, leer je stress en overprikkeling herkennen en krijg je praktische tips om het dagelijks leven soepeler te laten verlopen. Er is veel ruimte voor uitwisseling met andere ouders.
- 📍 Geschikt voor: ouders van kinderen en jongeren tot 18 jaar
- 🕓 Duur: 4 groepsbijeenkomsten van elk 2 uur
- 🌐 Website: www.ggnet.nl/cursussen/oudercursus-omgaan-met-autisme
Incluzio – Online training ‘Autisme voor ouders van jongeren (12–16 jaar)’
De online training van Incluzio is ontwikkeld voor ouders van pubers met autisme. In vijf korte modules krijg je inzicht in hoe jongeren met autisme denken, leren en communiceren. De cursus combineert praktische voorbeelden, video’s en opdrachten die je in je eigen tempo kunt volgen. Zo kun je thuis direct toepassen wat je leert.
- 📍 Geschikt voor: ouders van jongeren van 12–16 jaar
- 🕓 Duur: 5 online sessies, zelfstandig te volgen
- 🌐 Website: www.incluziosocialebasis.nl/online-training-autisme-voor-ouders-12-16-jaar
Cursussen via de gemeente (Jeugdteam, Wijkteam of CJG)
Veel gemeenten bieden gratis of gesubsidieerde oudercursussen aan, vaak in samenwerking met het Jeugdteam, Wijkteam of Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Deze cursussen richten zich op opvoedondersteuning, communicatie en omgaan met stress in het gezin. Een medewerker van het jeugdteam bekijkt samen met je welke cursus past bij jouw gezin.
- 📍 Geschikt voor: ouders van kinderen met (een vermoeden van) autisme
- 💰 Kosten: vaak gratis of vergoed via de Jeugdwet
- 📞 Meer informatie: neem contact op met het Jeugdteam of CJG van jouw gemeente
💡 Tip: Vraag of er een vervolg- of verdiepingsmodule beschikbaar is, bijvoorbeeld over prikkelverwerking of communicatie in het gezin. Zo kun je de kennis stap voor stap uitbreiden.
Lotgenotencontact
Waarom lotgenotencontact helpt
Naast kennis en theorie is herkenning onmisbaar. Ouders van kinderen met autisme begrijpen elkaar vaak zonder veel uitleg, want ze weten immers hoe intens het kan zijn om te zorgen, te plannen en te balanceren tussen rust en overprikkeling. Contact met andere ouders geeft niet alleen emotionele steun, maar ook praktische ideeën: hoe iemand anders structuur aanbrengt, met school communiceert of overprikkeling voorkomt.
Lotgenotencontact helpt om:
- gevoelens van eenzaamheid te verminderen
- ervaringen en tips uit te wisselen
- situaties met humor en relativering te bekijken
- steun te ervaren van mensen die écht begrijpen wat je doormaakt
Waar kun je terecht?
Stichting Mama Vita
Een landelijke organisatie speciaal voor moeders van kinderen met autisme. Mama Vita organiseert bijeenkomsten, lezingen en online ontmoetingen waar ervaringen centraal staan. De sfeer is laagdrempelig, herkenbaar en steunend.
- 🌐 Website: www.mamavita.nl
- 📍 Activiteiten: lokale bijeenkomsten, online contactgroepen, themadagen
MIND Autisme
MIND Nederland is een landelijke organisatie die zich inzet voor mentale gezondheid en ervaringsondersteuning. MIND Autisme biedt informatie, ervaringsverhalen, webinars en een actief forum voor ouders, partners en familieleden van mensen met autisme.
Ouder kunnen gratis contact opnemen met MIND Advies, een hulplijn waar je terecht kunt met vragen, zorgen of twijfels over autisme, opvoeding of psychische ondersteuning. De medewerkers luisteren mee en denken praktisch met je mee.
- 🌐 Website: wijzijnmind.nl/psychische-klachten/psychipedia/autisme
- 📞 MIND Advieslijn: gratis bereikbaar via 0900 – 1450, chat of mindplatform.nl/advies
- 📍 Activiteiten: online community, ervaringsverhalen, advieslijn en webinars
Autisme.nl – Ouders & Familieforum
De NVA organiseert in heel Nederland regionale bijeenkomsten, gespreksgroepen en online ontmoetingen voor ouders van kinderen met autisme. Via hun regiopagina kun je per provincie zien waar er lokale activiteiten of lotgenotengroepen plaatsvinden.
- 🌐 Website: www.autisme.nl/nvaregio/
- 📍 Activiteiten: Inloopochtenden, gespreksgroepen, thema-avonden en meer
Facebookgroepen
Op Facebook bestaan meerdere actieve gemeenschappen waarin ouders elkaar steunen. Hier kun je laagdrempelig vragen stellen of ervaringen delen, bijvoorbeeld over school, gedrag of gezinsleven.
Populaire groepen zijn:
- Ouders van kinderen met ASS autisme
- Ouders van een kind met autisme
- Ouders met kinderen ADHD of autisme
💡 Tip: kies een groep met duidelijke gedragsregels, zodat gesprekken veilig en respectvol verlopen.
Regionale ouderverenigingen of oudercafés
Veel regio’s organiseren oudercafés of praatgroepen. Deze bijeenkomsten bieden de kans om andere ouders in je buurt te ontmoeten en ervaringen te delen in een ontspannen sfeer.
Boeken over autisme voor ouders
Boeken kunnen veel duidelijkheid en rust geven wanneer je kind autisme heeft. Ze helpen je om beter te begrijpen hoe je kind de wereld ervaart, waarom bepaald gedrag ontstaat en wat jij als ouder kunt doen om meer structuur en veiligheid te bieden.
Goede boeken combineren praktische opvoedtips met inzicht in autisme, zodat je situaties thuis beter kunt begeleiden. Ze geven herkenning én houvast in momenten dat je even niet weet wat werkt.
👉 Lees meer boekentips in het artikel: Autisme begrijpen: boeken voor opvoeders
Meer lezen?
Soms helpt het om naast ouderbegeleiding ook met praktische hulpmiddelen aan de slag te gaan, zoals dagschema’s of rustmomenten. In het artikel over structuur en overzicht voor kinderen met autisme lees je hoe je dit kunt vormgeven.
Ben je op zoek naar meer ideeën en hulpmiddelen voor thuis of in de klas?
Bekijk dan het overzichtsartikel:
👉 Hulpmiddelen voor kinderen met autisme: overzicht voor ouders
