Wat is Autisme, ook wel bekend als Autisme Spectrum Stoornis (ASS), is een aandoening die van invloed kan zijn hoe kinderen functioneren. Autisme is een gedragsdiagnose die een kind krijgt na diagnostisch onderzoek en daarbij aan bepaalde kenmerken voldoet. Belangrijk om te benadrukken is dat het een onderkenning is van gedrag, dit betekent dat er wordt gezocht naar een antwoord op de vraag: om welk type probleem of stoornis gaat het? Het is geen verklaring van het gedrag. Problemen in het gedrag kan een aanleiding zijn om diagnostisch onderzoek te laten doen. In dit artikel zullen we bespreken wat autisme is, de oorzaken, kenmerken en behandeling bij autisme.
Wat is autisme?
Autisme is een spectrumstoornis die is gekenmerkt door moeite in de communicatie en sociale contact, evenals beperkte interesses en zich herhalend gedrag. Hoewel autisme vaker voorkomt bij jongens dan bij meisjes, kan het bij elk kind voorkomen. Autisme is een spectrumstoornis, wat betekent dat de symptomen en ernst ervan kunnen variëren van kind tot kind. Wanneer een kind van slag raakt bij veranderingen, geluiden en moeite heeft met het maken van vriendjes, hoeft dit niet te betekenen dat het kind autisme heeft.
Wanneer het kind er last van heeft kan het wél helpend zijn verder onderzoek te laten doen door een kinderarts, kinderpsychiater, Kinder- en Jeugdpsycholoog of orthopedagoog. Een kind moet voor een diagnose autisme aan meerdere kenmerken voldoen. Deze kunnen onverdeeld worden in twee categorieën: problemen in de sociale communicatie en herhalende gedragspatronen, interesses of activiteiten.
Problemen in de sociale communicatie
Kinderen met autisme hebben vaak problemen in de sociale communicatie. Ze hebben bijvoorbeeld moeite met het leggen van sociaal contact en hebben moeite om een gesprek te voeren. Ook hebben ze moeite in de non-verbale communicatie. Dit is communicatie die plaatsvindt zonder het gebruik van woorden, bijvoorbeeld: het maken van oogcontact en het begrijpen van lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen. Kinderen met autisme hebben moeite met het ontwikkelen en begrijpen van relaties.
Herhalende gedragspatronen, interesses of activiteiten
Kinderen met autisme houden zich vaak vast aan het zelfde ritme en kunnen hier moeilijk van afwijken. Ze kunnen intens gefocust zijn op bijvoorbeeld voorwerpen of bepaalde interesses. Ook kunnen zij onder- of overreageren op prikkels vanuit de zintuigen. Bijvoorbeeld over- of onder gevoelig zijn voor pijn, licht, geluid, geur en smaak.
Oorzaken van autisme
De oorzaken van autisme zijn nog niet volledig bekend. Bepaalde onderzoek zeggen dat zowel genetische als omgevingsfactoren een rol kunnen spelen bij het ontstaan van deze autisme. Sommige onderzoeken zeggen dat bepaalde genetische mutaties kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van autisme. Bovendien kunnen omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan bepaalde chemicaliën, infecties, alcohol, roken of drugs tijdens de zwangerschap en complicaties tijdens de geboorte, zoals vroeggeboorte, ook bijdragen aan het risico op autisme.
Kenmerken van autisme bij een kind
De kenmerken van autisme kunnen variëren van kind tot kind en kunnen veranderen naarmate het kind ouder wordt. Er zijn echter bepaalde kenmerken die vaak voorkomen. Deze kenmerken staan vastgelegd in de DSM-5 ‘Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders’. De kenmerken van autisme zijn vaak al zichtbaar vanaf de vroege kinderjaren. De mate waarin de kenmerken te zien zijn kan afhankelijk zijn van de eigenschappen van het kind en zijn omgeving. Autisme bij kinderen onder de 4 jaar zijn moeilijk te herkennen omdat er dan nog niets van een kind wordt verwacht op sociaal gebied.
Problemen in de sociale communicatie
- moeite hebben met oogcontact maken
- Moeite bij het voeren van gesprekken, bijvoorbeeld alleen over zijn eigen interesses willen praten
- Moeite met het begrijpen van non-verbale signalen als lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen
- zich ongemakkelijk voelen bij aanraking
- moeite hebben met het begrijpen van emoties van anderen
- moeite met het aanpassen van het gedrag in verschillende sociale situaties
- geen gebruik maken van fantasie in spel
- Het niet begrijpen van grapjes, sarcasme of spreekwoorden
- Geen behoefte aan contact met leeftijdsgenoten
Herhalende gedragspatronen, interesses of activiteiten
- herhalend gedrag vertonen, zoals handen fladderen of steeds dezelfde woorden herhalen
- Het draaien van voorwerpen, zoals wieltjes van auto’s
- Mensen napraten, ook wel echolalie genoemd.
- Ouwelijk taalgebruik
- zich ongemakkelijk voelen bij veranderingen in hun omgeving
- Moeite met overgangen, bijvoorbeeld van spelen naar avondeten
- Behoefte om steeds dezelfde route te volgen of elke dag hetzelfde te eten
- zeer geïnteresseerd zijn in één specifiek onderwerp
- over- of onder gevoelig zijn voor pijn of warmte/kou
- Van slag raken bij bepaalde geluiden of geuren
- Ruiken of likken aan voorwerpen
- Overgevoelig zijn voor licht
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief 📪
Maandelijkse schrijven wij een stukje voor in je mailbox met actualiteiten, onze nieuwste artikelen & de leuke tips van producten die wij zijn tegengekomen.
Diagnose van autisme bij een kind
Als wordt vermoed dat een kind autisme heeft, kan allereerst contact opgenomen worden met een huisarts of kinderarts. Zij kunnen doorverwijzen naar een specialist in kindergeneeskunde of kinderpsychologie voor verdere onderzoek.
Er zijn verschillende testen beschikbaar om autisme te diagnosticeren en te beoordelen, waaronder: observaties, vragenlijsten en sociaal-emotioneel onderzoek. Een professional kan deze testen gebruiken om een nauwkeurige diagnose te stellen en een behandelplan op te stellen dat is afgestemd op de individuele behoeften van het kind.
De leeftijd wanneer een kind wordt gediagnosticeerd met autisme, is afhankelijk van wanneer een kind daadwerkelijk last krijgt van het gedrag. Diagnostisch onderzoek naar autisme kan worden uitgevoerd vanaf een jonge leeftijd, meestal vanaf 2 jaar. Dit komt omdat sommige kenmerken van autisme al op jonge leeftijd kunnen worden opgemerkt, zoals vertraagde taalontwikkeling en het vermijden van oogcontact. Echter, het is belangrijk op te merken dat autisme een spectrumstoornis is en dat de symptomen en ernst ervan kunnen variëren van persoon tot persoon. Het kan daarom soms moeilijk zijn om een vroege diagnose te stellen en sommige kinderen worden pas op latere leeftijd gediagnosticeerd.
Behandeling van autisme bij een kind
Er zijn verschillende behandelingen beschikbaar voor een kind met autisme, waaronder psycho-educatie, gedragstherapie, sociale vaardigheidstraining, medicatie en sensorische integratietherapie.
Psycho-educatie
Wanneer een kind een diagnose autisme krijgt wordt als eerste stap psycho-educatie aangeraden. Bij psycho-educatie leert een kind over autisme. Onderwerpen die hierin aan bod komen zijn meestal: Wat betekent een diagnose autisme? En waar heeft het kind moeite mee?
Gedragstherapie
Gedragstherapie is een vorm van therapie die zich richt op het aanleren van positief gedrag en het verminderen van negatief gedrag. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door middel van cognitieve gedragstherapie. Cognitieve gedragstherapie zich richt op het helpen van kinderen omgaan met hun emoties en gedachten en is in vele gevallen toepasbaar vanaf vanaf 8 jaar.
Sociale vaardigheidstraining
Een van de belangrijkste kenmerken van autisme is moeite hebben met het aangaan van sociale interacties. Sociale vaardigheden training kan helpen bij het aanleren van de vaardigheden die nodig zijn om succesvolle sociale interacties aan te gaan.
Tijdens sociale vaardigheden training leert het kind bijvoorbeeld hoe hij oogcontact kan maken, hoe hij een gesprek kan beginnen en hoe hij kan omgaan met conflicten. Door deze vaardigheden te leren, kan het kind meer zelfvertrouwen krijgen en beter in staat zijn om vriendschappen te sluiten en te onderhouden.
Medicatie
Er is nog onvoldoende bewijs of medicatie helpend is voor autisme. Daarom wordt er in vele gevallen voor gekozen om geen medicatie voor te schrijven. Bij autisme is er soms ook sprake van bijkomende problematiek, waardoor een (kinder)arts medicatie kan uitschrijven. Denk hierbij aan angsten, depressie of hyperactiviteit. Het is belangrijk om met een arts te overleggen voordat medicatie wordt voorgeschreven aan een kind met autisme.
Sensorische integratietherapie
Sensorische integratietherapie is gericht op het helpen van kinderen met autisme om hun sensorische prikkels te verwerken. Kinderen met autisme kunnen vaak overweldigd raken door zintuiglijke prikkels, zoals geluiden, geuren, licht, en texturen. De prikkels komen sterker binnen of soms minder sterk. Sensorische integratietherapie kan helpen om deze prikkels beter te verwerken.
Omgaan met autisme bij een kind
Het omgaan met een kind met autisme kan soms een uitdaging zijn, maar er zijn verschillende manieren waarop het kind ondersteunt kan worden. Het is belangrijk om te onthouden dat elk kind anders is en dat er geen ‘perfecte’ manier is om met om er mee om te gaan. Hieronder staan enkele tips:
- Creëer een gestructureerde omgeving: Kinderen met autisme gedijen goed in een gestructureerde omgeving met duidelijke routines en voorspelbaarheid.
- Gebruik duidelijke communicatie: Praat duidelijk en beknopt met het kind en gebruik indien mogelijk visuele hulpmiddelen, zoals pictogrammen, om hen te helpen bij het begrijpen van wat er van hen wordt verwacht.
- Focus op positief gedrag: Moedig positief gedrag aan en beloon uw kind als ze iets goed doen.
- Zorg voor voldoende rust en stimulatie: Kinderen met autisme kunnen gevoelig zijn voor zintuigelijke prikkels, dus zorg voor voldoende rust en verminder onnodige prikkels in de omgeving, bijvoorbeeld door gebruik van een geluiddempende koptelefoon.
- Werk samen met professionals: Zoek hulp bij professionals, zoals een kinderpsycholoog, orthopedagoog of therapeut, voor ondersteuning en advies over hoe u uw kind het beste kunt ondersteunen.
Conclusie
Autisme is een spectrumstoornis die veel voorkomt bij kinderen en die uitdagingen kan opleveren voor het dagelijks leven. De mate waarin de kenmerken te zien zijn kan afhankelijk zijn van de eigenschappen van het kind en zijn omgeving. Hoewel de oorzaken van autisme nog steeds niet volledig begrepen zijn, zijn er verschillende behandelingen en therapieën beschikbaar om de symptomen te beheren en de kwaliteit van leven van kinderen met deze aandoening te verbeteren.
Veelgestelde vragen
referenties
- American Psychiatric Association (2014) DSM-5. Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (5e Editie). Boom.
- Autismespectrum Nederland. (z.d.). Over autisme.
- Centers for Disease Control and Prevention. (2021 ). Autism Spectrum Disorder (ASD).
- Federatie Medisch Specialisten. (n.d.) Autismespectrumstoornis bij kinderen/jeugd.
- National Institute of Mental Health. (2021). Autism Spectrum Disorder.
- Nederlandse Vereniging voor Autisme. (z.d.). Wat is autisme?
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (2018). Autisme bij kinderen.
